Odporność Sprawdzian Z Biologii 2 Gim Odpowiedzi

Odporność, czyli inaczej układ immunologiczny, to system obronny organizmu, którego zadaniem jest walka z patogenami (np. bakterie, wirusy, grzyby) i szkodliwymi substancjami. W kontekście sprawdzianu z biologii w gimnazjum, zrozumienie rodzajów odporności i mechanizmów jej działania jest kluczowe. Poniżej znajdziesz skrócony przewodnik po najważniejszych zagadnieniach i przykładach.

Rodzaje odporności: Szybki Przegląd

Istnieją dwa główne rodzaje odporności:

• Odporność wrodzona (nieswoista): To pierwsza linia obrony. Działa od razu, niezależnie od rodzaju zagrożenia.
• Odporność nabyta (swoista): Rozwija się w odpowiedzi na konkretne zagrożenie. Uczy się rozpoznawać patogeny i zwalczać je.

Odporność Wrodzona: Działanie Natychmiastowe

Odporność wrodzona obejmuje:

• Bariery fizyczne:
  • Skóra – uniemożliwia wnikanie patogenów.
  • Błony śluzowe – zatrzymują patogeny (np. w nosie, drogach oddechowych).
• Komórki żerne (fagocyty):
  • Makrofagi – "pożerają" patogeny i martwe komórki.
  • Neutrofile – również fagocyty, szybko reagują na infekcje.
• Substancje chemiczne:
  • Lizozym – enzym w łzach i ślinie, niszczy ściany komórkowe bakterii.
  • Interferon – białko produkowane w odpowiedzi na wirusy, utrudnia ich replikację.

Przykład: Zadrapanie na skórze. Skóra jest uszkodzona, ale mechanizmy wrodzone (np. stan zapalny, napływ fagocytów) próbują zapobiec infekcji.

Odporność Nabyta: Nauka i Specjalizacja

Odporność nabyta obejmuje:

• Limfocyty B:
  • Produkują przeciwciała, które wiążą się z patogenami, neutralizują je i ułatwiają ich usunięcie przez inne komórki.
• Limfocyty T:
  • Limfocyty T pomocnicze (Th): Wspomagają działanie innych komórek układu odpornościowego.
  • Limfocyty T cytotoksyczne (Tc): Bezpośrednio niszczą komórki zainfekowane wirusami lub nowotworowe.

Rodzaje odporności nabytej:

• Czynna: Organizm sam produkuje przeciwciała po kontakcie z antygenem (np. po chorobie lub szczepieniu).
• Bierna: Organizm otrzymuje gotowe przeciwciała (np. od matki przez łożysko lub w zastrzyku).

Przykład: Szczepionka. Zawiera osłabione lub zabite patogeny, które pobudzają układ odpornościowy do produkcji przeciwciał, chroniąc nas przed chorobą w przyszłości. To przykład odporności nabytej czynnej.

Kluczowe Pojęcia do Zapamiętania:

• Antygen: Substancja, która wywołuje reakcję immunologiczną.
• Przeciwciało: Białko produkowane przez limfocyty B, które wiąże się z antygenem.
• Szczepionka: Preparat, który stymuluje układ odpornościowy do wytworzenia odporności na daną chorobę.

Powodzenia na sprawdzianie!